Laat ik maar met de deur in huis vallen. Of je nu moeder bent of niet: Salomé is een boek dat je recht in je hart raakt.

Jojanneke Buschgens zet met Salomé een dijk van een debuut neer. Deze verrassende roman heeft alles in zich: verdriet, romantiek, verlangen en zeker ook de nodige spanning. Jojanneke is moeder, leerkracht en heeft van kleins af aan al een passie voor schrijven in allerlei mogelijke vormen. Ik ben heel benieuwd naar wat haar drijft en hoe ze het voor elkaar heeft gekregen om zo’n prachtig boek te schrijven. Op een gure donderdagochtend interviewde ik haar in haar thuisstad Zoetermeer.

Je debuut is enorm positief ontvangen, hoe voelt dat?

Geweldig natuurlijk! In eerste instantie moet je schrijven voor jezelf, omdat je er gelukkig van wordt of omdat je een verhaal wil vertellen. Maar als het dan eenmaal af is, ontstaat er ook wel de wens om dat met de wereld te delen. Op de dag van de lancering sprak iemand me aan op het boek. Ze zei dat ze erg had getwijfeld om het te lezen, omdat ze zelf een kindje was verloren. Ze had het uiteindelijk toch gedaan en was er van overtuigd dat ik ook zoiets meegemaakt moest hebben, omdat het zo écht beschreven was. Gelukkig is dat niet zo, maar als mensen dat zo ervaren, zie ik dat wel als een groot compliment.

Je schrijft al je hele leven, wat maakt het nu dat juist dit boek gepubliceerd moest worden?

Ik voelde een brandende behoefte om over dit onderwerp te schrijven. Het besef dat een kind je niet alleen heel gelukkig maakt, maar ook heel kwetsbaar. Er zijn zoveel mensen die dat gevoel moeten herkennen, daar moest ik iets mee. Bovendien ben ik ziek geweest, en dat was wel een duwtje in de rug om er nu echt mee aan de slag te gaan. Zo’n wake-up call. Geen smoesjes, je weet niet hoe het leven loopt, het zou zonde zijn als je er niet meer bent en dan nooit je ambitie hebt waargemaakt.

Maar ik was er dertien jaar geleden al dichtbij, toen schreef ik een kinderboek en was ik in gesprek met een uitgever. Uiteindelijk is dat niets geworden, het voelde niet goed. Mijn motto is: Als het niet goed voelt moet je het niet doen. Met dit boek viel wel alles op zijn plek, ik vond een uitgever waarmee de samenwerking heel prettig verliep en toen was Salomé daar.

Hoe is het idee voor het verhaal ontstaan?

Een verhaal begint altijd met een klein zaadje. Bij mij was het een gedachte ‘Hoe zou het zijn als…’. Welke gedachte dat was, kan ik nu niet vertellen, omdat ik dan al teveel weggeef van het boek. Zo’n idee inspireert me dan om er een verhaal bij te verzinnen. Bij mij raakte het aan het overweldigende gevoel dat je meemaakt als je moeder wordt, en dat je ook meteen weer bang bent om je kind te verliezen. Je kan niet voorvoelen hoe dat zal zijn.

Kan je iets vertellen over jouw creatieve proces? Hoe pak je het schrijven van een boek aan?

Ik werk best gestructureerd, ik ben geen schrijver die ergens begint en dan wel ziet hoe het verhaal zich ontwikkelt. Voor ik aan het schrijfwerk begin is het concept al klaar. De basis voor het boek is bij mij dan ook echt het geraamte: een hoofdstukkenstructuur met een korte opsomming van wat er in dat gedeelte gebeurt. Daar kan je steeds op teruggrijpen en zo loop je ook niet het risico van de eindeloze zijpaadjes of dat je vastloopt en geen idee meer hebt hoe je verder moet. Voor mij was dit echt dé truc.

Daarnaast moet je ook simpelweg het ritme erin houden. Ik stelde mij ten doel om één hoofdstuk per dag te schrijven. Natuurlijk lukte dit niet altijd, zeker voor de emotioneel zwaardere hoofdstukken heb je gewoon de tijd nodig. Uiteindelijk heb ik Salomé in negen maanden geschreven. Alsof je een kind krijgt, en daarmee is het cirkeltje naar het thema ook meteen weer mooi rond.

Heb je dan ook een vast schrijfritueel?

Nee, niet echt. Ik schrijf vooral wanneer de kinderen naar school zijn. Ik probeer wel vaste tijden aan te houden. Rust en stilte is voor mij wel belangrijk om te kunnen schrijven, dus ik schrijf het best in mijn eigen werkkamer, zonder achtergrondgeluiden. En verder: Een bak koffie erbij en gewoon gaan!

Hoe vorm je je karakters? Baseer je ze op mensen die je in je leven tegenkomt?

Nee, ze komen echt uit mijn eigen hoofd. In de beide hoofdpersonen uit Salomé zul je dus ook wel iets van mij herkennen, het zijn nu eenmaal stukjes van jezelf die je daarin meegeeft. Mensen die dichtbij me staan, zagen dat ook. “Sommige stukjes en grapjes hoorde ik jou zo zeggen!” Een goede bekende zei ook: “Ik moest een paar keer opnieuw beginnen met het boek, want ik kwam niet los van het besef dat jij dit schreef.”

Met Salomé overschrijd je de ongeschreven grenzen van de ‘traditionele roman’. Heb je er bewust voor gekozen om verschillende genres aan te stippen?

Voordat ik het verhaal schreef zat het concept al in mijn hoofd. Ik heb er niet bewust over nagedacht dat het niet in een bepaald hokje paste. Maar om het uitgegeven te krijgen is dan wel lastig, want je valt niet in één bepaalde categorie. Toch geloof ik best dat er ruimte is voor zulke boeken. De meeste mensen vinden het gelukkig ook heel leuk, hoewel ik ook heb gehoord dat mensen moeite hadden met de switch in het boek.

Zit er een boodschap in je boek die je de lezer graag wil meegeven?

Tja, het ligt misschien een beetje voor de hand en het is wat cheesy, maar toch: Geniet van het leven! Grijp alle kansen die je krijgt, je weet nooit hoe de wereld er morgen voorstaat.

Geef je dat je eigen kinderen en je leerlingen ook mee?

Zeker, ik probeer ze twee belangrijke lessen in leven mee te geven. Ten eerste: wees jezelf. En ten tweede: volg je passie. Op school ligt er zoveel druk op bijvoorbeeld rekenen, maar er is zoveel meer in de wereld. Ik vind het belangrijk om de kinderen te laten ontdekken waar hun passie en talent ligt, ik wil bovenhalen waar een kind écht gelukkig van wordt. Er is al genoeg middelmatigheid, hoe mooi is het als je iets vindt waar je echt heel goed in bent?

Is er een boek of een schrijver die jou enorm heeft geïnspireerd?

Als kind was ik enorm onder de indruk van de boeken van Cynthia Voigt, de serie van de Tillermans. Toen ik dat las wist ik: Dat wil ik ook! En wat betreft schrijvers van nu, het boek Ik geef je de zon heeft op mij veel indruk gemaakt. Een boek dat je leest en waarvan je echt een week bij moet komen. Zeker een aanrader.

Als je aan het schrijven bent, is er dan ook nog ruimte voor andere boeken of zit je dan helemaal in je eigen schrijfcocon?

Ja hoor, ik kan dat prima uit elkaar houden. Ik ben mijn hele leven al aan het schrijven, als ik niet meer zou lezen tijdens een schrijfproject, dan zou ik nooit meer aan lezen toekomen!

Wat kunnen we nog van jou verwachten?

Ik zit natuurlijk niet stil, mijn tweede concept is al volledig uitgedacht. Er komt dus zeker nog een boek aan, hoewel ik daar niet teveel van weg kan geven. Nou vooruit, het genre is iets anders, meer de kant op van een thriller. Hoewel ik het niet te strikt wil maken, want ondanks dat je het in thrillers minder vaak ziet, vind ik het juist ook heel erg leuk om emoties te beschrijven. Mijn andere schrijfprojecten staan wel even op pauze, de focus ligt wel op dat boek, en op promotieactiviteiten voor Salomé. Dat is nog verrassend veel werk. Ik heb niet meteen de ambitie om de nieuwe Saskia Noort te worden, maar ik zou het wel geweldig vinden om in de toekomst meer mensen met mijn boeken kennis te laten maken.

Heb je nog tips voor mij als beginnend schrijver?

Ruim tijd in voor het schrijven. Als werkende moeder is je leven al druk genoeg. Dan ben je ’s avonds al blij als je op de bank kan ploffen en voelt het schrijven misschien eerder als last, dan als iets dat je doet voor je plezier. De kunst is om het te zien als het jezelf gunnen in plaats van als een verplichting. Je gunt jezelf tijd om met je passie bezig te zijn, en als het goed is, krijg je daar ook weer energie van. Een vaste tijd helpt ook om in de flow te blijven. En zorg voor een goede structuur. Ook al heb je geen inspiratie, als je je geraamte hebt gebouwd heb je houvast en zo kun je altijd verder.

| auteur: Jojanneke Buschgens | uitgeverij: Godijn Publishing| paperback | recensent: Ilona de Jong |

Inhoud van het boek

Salomé beschrijft een allesbepalende periode uit de levens van twee vrouwen, afgewisseld met flashbacks. Julia heeft haar dochter verloren en is zichzelf en de grip op haar leven daarna volledig kwijt. Britt wordt verteerd door het allesverzengende verlangen naar een eigen kind. Gedreven door die heftige emoties maken ze beiden een drastische keuze.

Julia kan haar man na het overlijden van Salomé niet meer verdragen en stort zich in de armen van een woest aantrekkelijke, maar mysterieuze nieuwe man. Britt gaat zo ver in haar onvervulde kinderwens dat ze een heftig besluit neemt. De levens van de twee hoofdpersonen, ieder verlangend naar een kind dat er niet (meer) is, zijn zo verschillend, maar op een vreemde manier weer bijna een echo van elkaar in een parallel universum. Hoewel in beide verhalen het thema gemis een belangrijke rol speelt, lijken ze op zichzelf staand. Toch botsen de twee werelden later in het boek in een spannende climax.

Persoonlijk leeservaring

Het boek pakt me direct met de prachtige cover met een foto van een engelachtig meisje, dat ik natuurlijk meteen associeer met Salomé. De eerste bladzijde, over haar geboorte, is direct raak.

“Ik bevond me in een soort vacuüm waarin ik me afvroeg wat ik mezelf had aangedaan. Samen met de overweldigende golf aan liefde drong zich namelijk een onloochenbare angst aan mij op die zich vastbeet in mijn hart en die ik sindsdien nooit meer zou kwijtraken. Op het moment dat mijn dochter haar eerste hap lucht nam, werd er ook adem gegeven aan mijn eigen kwetsbaarheid.”

Daarmee is direct de toon gezet.

Op pagina 28 stonden de tranen al in mijn ogen. Dat heb ik met een boek bijna nooit. Het is te wijten aan de manier waarop het overweldigende verdriet en verlangen wordt beschreven. Eigenlijk wil je je niet voorstellen hoe het voelt om je kind te verliezen, maar Jojanneke spaart de lezer niet. Zowel Julia als Britt maken in het boek wat onlogische beslissingen. Dit voelt soms wat onnatuurlijk, maar aan de andere kant treffen we hen tijdens een heftige periode in hun leven. En bovendien moet de eerste persoon die altijd volledig rationele besluiten neemt nog geboren worden.

Het eerste deel leest als een roman.

Er is veel aandacht voor de drijfveren en de emoties van de hoofdpersonen. Die zet Jojanneke haarscherp neer, als lezer kun je niet anders dan meevoelen in hun verdriet en wanhoop. Ze weet dit met een dusdanige subtiliteit te doen, dat het nergens saai wordt of er te dik bovenop ligt.

Op ongeveer twee derde van het verhaal komt er een wonderlijke twist, waarin het tempo, de toon en de dynamiek van het ene op het andere moment omslaat.

De onderhuidse spanning die je al een tijdje voelde sluimeren komt opeens tot uitbarsting. Het is bijna alsof je dan een compleet ander boek in handen hebt. Persoonlijk vond ik dit wel verfrissend, het echte leven speelt zich immers ook niet altijd netjes af binnen één genre. Op het eind komen alle losse eindjes bij elkaar en wordt het verhaal bevredigend netjes afgehecht.

Salomé heeft mij alle hoeken van mijn eigen gevoel laten zien en dat vind ik een hele prestatie. Ik heb meteen een boost inspiratie voor mijn eigen schrijfproces en kan niet wachten op het volgende boek van deze auteur!

Gerelateerd:

• Boekrecensies op Onlybyme.

Disclaimer: deze recensie betreft een samenwerking.